KOP Eylem Planı-2023 : Konya Ovası’na diğer havzadan aktarılan kadar su israf oluyor
18 Temmuz 2024
Konya Ovası Projesi Eylem Planı 2021-2023 proje bölgesinde su kullanımı ile ilgili çarpıcı veriler ortaya koyuyor. Bölgede şimdiye kadar yaklaşık 863 000 ha alan sulamaya açılmış durumda . Ancak bu alanın sadece % 16’sında basınçlı modern sulama şebekesi kurulmuş durumda. Bölgedeki su kısıtı ve bölgeye diğer havzalardan su getirildiği düşünüldüğünde bu alanların acilen rehabilite edilmesi ve suya göre tarımsal üretim politikalarının uygulanması büyük önem taşımaktadır.
Türkiye’nin kullanılabilir yerüstü su kaynağının yüzde 2’si, yeraltı su kaynağının ise yüzde 17’si Konya Kapalı Havzası’nda bulunmaktadır. Bir başka ifade ile ülkemizde kullanılabilir yerüstü suyunun en az, ama buna karşılık yeraltı suyunun en fazla bulunduğu bölge Konya Kapalı Havzası’dır. Bugün itibarıyla ülkemizde kullanılmakta olan yeraltı suyu miktarının yüzde 40’a yakını Konya Kapalı Havzası’ndan çekilmektedir (KOP Eylem Planı 2021-2023).
Açık Kanal Sulama Şebekesi yaygın
KOP 2023 Faaliyet Raporuna göre bölgede 862.631 ha alan sulamaya açılmıştır. Bölgede toplam 134.209 hektar alanda basınçlı sulama şebekesi kurulmuştur.Bu da toplam sulama alanının %16’sına karşılık gelmektedir. Konya Kapalı Havzası’nda, halen yer altı suyu (YAS) kooperatif sahalarının çoğunluğunda ve yer üstü suyu (YÜS) birlik sahalarının tamamında eski açık kanal sulama şebekesi mevcut olup, bu alanlarda çekilen suyun yaklaşık yüzde 60’ı şebeke yetersizliği nedeniyle kullanılamamakta ve yaklaşık yıllık 400 milyon m3 su israf olmaktadır. Bu miktar ise uzun yıllardır çalışmaları süren Mavi Tünel sisteminden gelecek olan su ile eşit miktardadır. Bölgedeki su kısıtı düşünüldüğünde söz konusu alanların acilen rehabilite edilmesi bölge için önem arz eden konuların başında gelmektedir (KOP Eylem Planı 2021-2023).
KOP (Konya Ovası Projesi)
Bölge yağış miktarı bakımından da ülkenin en az yağış alan bölgelerinden birisidir. Özellikle, son 30 yıllık dönem içerisinde düşen yağış miktarında yıllık 10-25 mm arasında bir azalma gerçekleşmiştir. Bu durum, bölgenin iklim karakterinin yarı kurak iklim tipinden kurak iklim tipine doğru kaydığını göstermektedir. Bu senaryoya ilaveten, su şebekelerinde oluşan kayıp/ kaçaklar, aşırı su tüketimi ve su tüketimi yüksek tarımsal ürün deseninin tercih edilmesi gibi nedenler bölgede gerek yer üstü gerekse yeraltı su kaynaklarının sürdürülebilirliğini tehlikeye sokmaktadır.
Konya Kapalı Havzası’nın su ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak geçmiş yıllarda yapılan çalışmalar kapsamında havzaya diğer havzalardan su transferi konusu incelenmiş ve ilk etapta teknik ve ekonomik yönden en uygulanabilir bulunan Yukarı Göksu havzasından Mavi Tünel vasıtasıyla su aktarılması projesi geliştirilmiştir. Mavi Tünel proje paketinin tamamlanması ile havzaya aktarılacak yıllık 414 milyon m3 suyun 100 milyon m3’ü Konya iline içme suyu olarak tahsis edilmiştir. Mavi Tünel Proje paketinin tamamlanmasının ardından geri kalan 314 milyon m3 su ile 65 bin hektar tarım alanının daha yerüstü su kaynakları ile sulanması mümkün olacaktır(KOP Eylem Planı 2021-2023)..
Konya Kapalı Havzası’nda yaklaşık 3 milyon hektar tarım arazisi bulunmaktadır. Bu arazilerin
tamamının sulanabilmesi için 15 milyar m3 suya ihtiyaç vardır. Hali hazırda kullanılabilir yeraltı ve yerüstü su kaynağı toplamı 4,36 milyar m3 olup, Konya Kapalı Havzası’nın tamamının sulanabilmesi için 10,64 milyar m3 daha suya ihtiyaç vardır. Mavi Tünel projeleriyle havzaya aktarılacak 414 milyon m3 su, toplam kullanılabilir su potansiyeli olan 4,36 milyar m3 su miktarına dâhildir (KOP Eylem Planı 2021-2023)..
Havzada Su Kaybı Büyük
Havzada bulunan 439 adet YAS kooperatifine ait sulama sahası toplam 212.842 hektardır. 4.750 adet ruhsatlı kooperatif kuyusu ile sulanmaya çalışılan sahanın büyük bir kısmı klasik sistem (açık kanal) şebeke olması nedeniyle büyük oranda su kaybına sebep olmaktadır(KOP Eylem Planı 2021-2023).. Havzada yaşanan su kısıtı ve yer altı suyunun sürdürülebilirliği açısından YAS kooperatif sahalarının kapalı sisteme dönüştürülerek bir an önce rehabilite edilmesi gerekmektedir.
KOP İdaresi tarafından, konunun önemine binaen 2016 yılında mülga Kalkınma Bakanlığı ile yapılan görüşmeler sonucunda Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne ödenek aktarımı yapılarak arazi toplulaştırılması yapılan YAS kooperatif sahalarında rehabilitasyon çalışmalarına başlanmıştır. Bu kapsamda, 2016-2018 yıllarında 12 adet YAS kooperatif sulama sahası rehabilite edilmiş ve 10.011 hektar alan kapalı sistem sulama şebekesine dönüştürülmüştür. Bu kapsamda toplam 76.500 hektar alanın kapalı sistem sulama şebekesine dönüştürülmesi planlanmaktadır (KOP Eylem Planı 2021-2023).
Havzaya Dışarıdan İlave Su Transferi Yapılacak (485 Milyon m3 /yıl)
2014-2018 Eylem Planı çalışmaları kapsamında KOP İdaresi tarafından havza dışından su getirme projeleri incelenmiş ve hazırlanan rapor ilgili kurumlarla paylaşılmıştır. Bu rapor dikkate alınarak DSİ Genel Müdürlüğü tarafından havza dışından ilave su getirme projeleri ile ilgili “Konya Kapalı Havzası Master Planı” çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda; Göksu-Ermenek-Gevne Çayından 345 milyon m3, Manavgat-Akçay’dan da 140 milyon m3 olmak üzere toplam 485 milyon m3 suyun daha kapalı havzaya transferi teknik ve ekonomik açıdan uygulanabilir bulunmuştur. Bu iki projenin planlama çalışmalarına DSİ tarafından başlanılmıştır.
DSİ’nin Göksu-Ermenek-Gevne Çayından transfer etmeyi planladığı 345 milyon m3 suyun 215 milyon m3’ü cazibe ile 130 milyon m3 ü ise 365 m pompaj ile sağlanacaktır. Bu da temin edilecek olan sulama suyunun enerji maliyetini arttıracaktır. Bu nedenle gerek mevcut sulamaların gerekse havzaya ilave olarak temin edilecek olan suyun çok verimli şekilde kullanılması tercih değil zorunluluk olmaktadır.
Kaynak: KONYA OVASI PROJESİ (KOP) BÖLGE KALKINMA PROGRAMI 2021 – 2023 EYLEM PLANI. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı
Yorumlarınızı Bizimle Paylaşın
Sadece üyelerimiz yorum yapabilir, hemen ücretsiz üye olmak için Tıklayın