12:3719 Mart 2020

KOVID-19 virüsü içme suyunda tespit edilmemiştir. Çoğu belediye içme suyu sistemindeki gibi filtrasyon ve dezenfeksiyon kullanan geleneksel su arıtma yöntemleri, KOVID-19’a neden olan virüsü temizlemeli veya etkisiz hale getirmelidir.

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, Su Politikaları Derneği tarafından hazırlanan Kovid-19 ve Su Yönetimi konulu bilgi notu  ile Kovid-19’un bulunduğu ve yayılabildiği alanlara ilişkin önemli bilgilendirmelerde bulundu.

Su Politikaları Derneği tarafından yapılan açıklamada “Dünyaya yayılan ve ülkemizde de yayılma eğilimi içinde olan KOVID-19 Yeni Tip Corona Virüsünün Su ve Kanalizasyon şebekesi suyunda bulunup bulunmadığı ve bu yolla taşınıp taşınmadığı ile ilgili Dünyanın saygın araştırma kurumları tarafından yayınlanan bilgi notlarından derlenen bu eser ile daha önce korona virüs ailesinden sayılan diğer virüsler (SARS-CoV-2) üzerinde yapılan çalışmalardan elde edilen bilgilere dayanmaktadır.
Amacımız dünyada virüs salgını ilan edilen bir dönemde yaşamsal ihtiyacımız olan suyun kullanımı ve su yönetimi konusunda bilgilendirme sağlamaktır.” denildi.

KOVID-19 virüsü dışkıda bulunur mu?

KOVID-19’a neden olan virüs, KOVID-19 tanısı alan bazı hastaların dışkısında tespit edilmiştir. Dışkıda vücuttan salınan virüs miktarı (dökülme), virüsün ne kadar süre boyunca döküldüğü ve dışkıdaki virüsün bulaşıcı olup olmadığı bilinmemektedir.Enfekte bir kişinin dışkısından KOVID-19’un bulaşma riski de bilinmemektedir. Bununla birlikte, ciddi akut solunum sendromu (SARS) ve Orta Doğu solunum sendromu (MERS) gibi ilgili koronavirüs salgınlarından elde edilen verilere dayanarak riskin düşük olması beklenmektedir. KOVID- 19’un fekal-oral yolla bulaştığı konusunda herhangi bir rapor bulunmamaktadır.

KOVID-19 virüsü havuzlara ve SPA küvetlerine yayılabilir mi?
Havuzlar ve hidromasajlı küvetler kullanılarak KOVID-19’un insanlara yayılabileceğine dair bir kanıt yoktur. Havuzların ve jakuzilerin düzgün çalışması, bakımı ve dezenfeksiyonu (örn. Klor ve brom ile) KOVID-19’a neden olan virüsü temizlemeli veya etkisizleştirmelidir.

KOVID-19 virüsü kanalizasyon sistemleri yoluyla bulaşabilir mi?
CDC, KOVID-19 aktarımı hakkındaki tüm verileri, bilgi ulaştıkça gözden geçiriyor. Şu anda, KOVID-19’a neden olan virüsün kanalizasyon sistemleri yoluyla bulaşma riskinin düşük olduğu düşünülmektedir. KOVID-19’un kanalizasyon yoluyla iletilmesi mümkün olsa da, bunun meydana geldiğine dair herhangi bir bilimsel kanıt yoktur.
Benzer bir koronavirüs olan SARS, arıtılmamış kanalizasyonda 2 ila 14 güne kadar tespit edilmiştir. 2003 SARS salgını sırasında, kanalizasyon akımı ile ilişkili belgelenmiş bir iletim vardı. Eldeki veriler, belediyelerin standart atık su sisteminin klorlama uygulamalarının korona virüsleri etkisiz hale getirmek için yeterli olabileceğini düşündürtmektedir. Atık su ve kanalizasyon çalışanları standart uygulamalar kullanmalı, temel hijyen önlemlerini uygulamalı ve mevcut görevleri için öngörülen kişisel koruyucu ekipmanı kullanmalıdır.
Atık su çalışanları kendilerini KOVID-19 virüsünden korumak için ekstra önlemler almalı mıdır?
Atık su arıtma tesisi operasyonları, çalışanların atık suya maruz kalmasını önlemek için rutin uygulamaları takip etmelerini sağlamalıdır. Bunlar, işyerinde çalışanlar için kontrolleri ve iş güvenliğinin sağlanması koşullarını kapsar.
Atıksu arıtma tesislerindekiler de dahil olmak üzere, atık su yönetimi operasyonlarında yer alan çalışanlar için ilave KOVID-19’a özgü korumalar önerilmemektedir.

ABD Çevre Koruma Ajansı ( Environmental Protection Agency-EPA) Coronavirus ile İçme Suyu ve Atıksu İlişkisi ile ilgili aşağıdaki bilgi notunu açıkladı (2). EPA için Amerikalıların sağlığını ve güvenliğini korumaktan daha büyük bir öncelik yoktur. EPA, toplumu bilgilendirmek için içme suyu ve atık su ile KOVID-19 ilişkisi konusunda aşağıdaki açıklamaları yapmak zorunluluğu duymuştur.

KOVID-19 virüsü içme suyu kaynaklarında tespit edilmemiştir. Bu nedenle mevcut kanıtlara dayanarak, su temini riski düşüktür. Amerikalılar her zamanki gibi musluklarından su kullanmaya ve içmeye devam edebilirler.
Çeşme suyu güvenli midir?
İçme suyumu kaynatmam gerekir mi?
Musluk suyu el yıkama için güvenli midir?
İçme suyum hakkında endişeliysem ne yapmalıyım?
Şişelenmiş su almam veya içme suyu depolamam gerekir mi?
EPA’nın içme suyunun güvenli kalmasını sağlamadaki rolü nedir?
KOVID-19’u atık su veya kanalizasyondan alabilir miyim?
Atık su arıtma tesisleri KOVID-19’u arıtır mı ?
Septik sistemim KOVID-19’u tutar mı ?

Çeşme suyu güvenli midir?

EPA, Amerikalıların her zamanki gibi musluk suyu kullanmaya ve içmeye devam etmelerini önermektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), “içme suyu kaynaklarında KOVID-19 virüsünün varlığının tespit edilmediğini ve mevcut kanıtlara dayanarak su sağlama riskinin düşük olduğunu” belirtti. CDC’ye göre , KOVID-19’un esas olarak birbirleriyle yakın temas halinde olan insanlar arasında yayıldığı düşünülmektedir. CDV’den KOVID-19’un iletimi hakkında daha fazla bilgi edinin. Ayrıca, EPA’nın içme suyu yönetmelikleri, virüsler de dahil olmak üzere patojenleri gidermek veya öldürmek için umumi su sistemlerinde arıtma gerektirir.

İçme suyumu kaynatmam gerekir mi?
KOVID-19’a karşı önlem olarak suyunuzu kaynatmak gerekli değildir.

Musluk suyu el yıkama için güvenli midir?
EPA, Amerikalıların her zamanki gibi musluk suyu kullanmaya ve içmeye devam etmelerini önermektedir. CDC’ye göre, ellerinizi en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla ovarak yıkamak KOVID-19’un yayılmasını önlemeye yardımcı olur. CDC’nin el yıkama kılavuzunu okuyun.
İçme suyum hakkında endişeliysem ne yapmalıyım?
Dünya Sağlık Örgütü, “KOVID-19 virüsünün varlığının içme suyu kaynaklarında tespit edilmediğini ve mevcut kanıtlara dayanarak su kaynakları riskinin düşük olduğunu” belirtti. Bir kamu su işletmesinden sularını alan ev sahipleri, kullanılan arıtma sistemi hakkında daha fazla bilgi edinmek için su sağlayıcılarıyla iletişime geçebilir. İçme suyu arıtma işlemleri genellikle filtrasyon ve musluğa ulaşmadan önce patojenleri uzaklaştıran veya öldüren dezenfektanları içerir.
Şişelenmiş su almam veya içme suyunu saklamam gerekir mi?
EPA, vatandaşların her zamanki gibi musluk suyu kullanmaya ve içmeye devam etmelerini önermektedir. Şu anda, KOVID-19’un içme suyu beslemesinde olduğuna veya güvenilir su tedarikini etkileyeceğine dair hiçbir belirti yoktur.
EPA’nın içme suyunun güvenli kalmasını sağlamadaki rolü nedir?
EPA, çeşitli patojenlerin içme suyunu kirletmesini önleyecek ve suyu içilebilecek kaliteye getirecek arıtma sistemleri için yönetmelikler oluşturmuştur. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü DSÖ, “filtrasyon ve dezenfeksiyon kullanan geleneksel, merkezi su arıtma yöntemlerinin KOVID-19 virüsünü inaktive ettiğini” açıklamaktadır
KOVID-19’u atık su veya kanalizasyondan bulaşır mı ?
DSÖ, “KOVID-19 virüsünün atık su arıtma ile veya atık su arıtma olmadan kanalizasyon sistemleri yoluyla bulaştığına dair kanıt yoktur” açıklaması yapmıştır.
Atık su arıtma tesisleri KOVID-19’u arıtır mı?
Evet, atık su arıtma tesisleri virüsleri ve diğer patojenleri arıtır. KOVID-19, özellikle dezenfeksiyona duyarlı bir virüs türüdür. Bu nedenle birçok içmesuyu arıtma ve atıksu arıtma tesislerindeki standart arıtma ve dezenfektan işlemlerinin etkili olması beklenmektedir.
Septik sistemim KOVID-19’u arıtır mı?
Merkezi olmayan atıksu arıtımı sistemleri (yani septik tanklar) dezenfekte olmasa da, KOVID-19’u ve atık sularda sıklıkla bulunan diğer virüsleri güvenli bir şekilde tutabilmesi için teknik şartlara uygun yapılmış olması gereklidir.
Buna ilave olarak, bu sistemlerin, bir su kaynağını etkilemekten kaçınmak için uygun bir uzaklıkta ve uygun şekilde monte edilmesi gereklidir.
KISA DEĞERLENDİRME
Aynı aileden daha önce ortaya çıkan virüsler üzerinde yapılan çalışmalar, yeni tip Korona Virüs’ün klasik arıtma sistemlerinden geçen içme ve kullanma sularımızda ve kanalizasyon sistemlerimizde taşınarak sağlığımızı tehdit edebileceğine yönelik bilimsel bir veriye ulaşılamadığını ortaya koymaktadır.
Bu durumda, su yönetiminin özellikle içme suyu arıtma tesislerindeki dezenfeksiyon sistemlerinin çalışır durumda olması ve gelecek 6 ay için içme ve kullanma suyunun kullanımında %25-30 oranındaki bir artışın karşılanabilir olması konularında hazırlıklar yapmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Bunun yanısıra atıksu arıtma tesislerinin çıkışına dezenfeksiyon ünitelerinin konmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Özellikle kırsal kesimdeki septik tankların çıkış sularının doğrudan alıcı ortam olarak doğaya verilmesinin uygun olmadığı değerlendirilmiştir.

Kaynaklar
World Health Organization. 2020. Technical Brief. Water, sanitation, hygiene and waste management for the COVID-19 virus. March.
Website: https://www.who.int/publications-detail/water-sanitation-hygiene-and-waste- management-for-covid-19. Reference number: WHO/2019-NcOV/IPC_WASH/2020.1
EPA “Coronavirus and Drinking Water and Wastewater” https://www.epa.gov/coronavirus/coronavirus-and-drinking-water-and-wastewater
CDC Water Transmission and COVID-19
“Drinking Water, Recreational Water and Wastewater: What You Need to Know” https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/php/water.html
Kaynak: Hidropolitik Akademi – KOVID-19 virüsü içme suyuna yayılabilir mi?

SPD ‘nin bu konudaki raporuna ulaşmak için lütfen tıklayınız

/uploads/editor/images/COVID-19%20VE%20SU%20Y%C3%96NET%C4%B0M%C4%B0%20.pdf