Genel

SPD Başkanı Yıldız : Şehirlerde ayrık yağmur suyu sistemleri eksik. Ani sel riskleri artacak.

• 21.01.2024
• Yazar:Dursun Yıldız
• (0) Yorum
• 149

Dursun Yıldız

Su Politikaları Uzmanı

21 Ocak 2024

İklim değişikliği nedeniyle değişen yağış rejimi nedeniyle özellikle büyük kentlerde ani, kısa süreli ,şiddetli sağanak geçişleri artmıştır. Bu yağışlar betonlaşan ve yağmursuyu sistemi altyapısı olmayan kentlerde hızla akışa geçip ani şehir selleri oluşturmaktadır.

Türkiye Su Enstitüsü tarafından hazırlanan Büyükşehir Su ve Kanalizasyon İdareleri arasında Mukayeseli Performans Değerlendirmesi Haziran 2022 Raporu Türkiye’de birçok büyükşehirin altyapı olarak ani sellerdeki risklere hazır olmadığını ortaya koydu.

İklim değişikliği sonucunda değişen yağış rejimi  özellikle çarpık gelişen kentlerimizde ani sel riskini arttırdı. Kısa süreli şiddetli ve bölgesel sağanak geçişli yağışların  artan şiddeti ve sıklığı kentlerdeki altyapı sorunlarını da ortaya çıkardı.

Kentlerin altyapısında  atıksu ve yağmur suyu sistemlerinin durumu hakkında bilgi veren en önemli  veri o kentin ayrık sistem yüzdesidir. Bu kapsamda Türkiye Su Enstitüsü tarafından hazırlanan Büyükşehir Su ve Kanalizasyon İdareleri arasında Mukayeseli Performans Değerlendirmesi çalışmasında ayrık ve birleşik sistem yüzdeleri sorgulanmıştır. Birleşik sistemler kanalizasyon suyu ve yağmur suyunu aynı sistem içinde toplayıp uzaklaştırmaya çalışan sistemlerdir. Ayrık sistem ise kanalizasyon sisteminin yanına bir de ayrık olarak yağmur suyunu toplama ve uzaklaştırma sisteminin

 Bu çalışmada 24 Büyükşehirin su ve kanalizasyon idareleri tarafından paylaşılan veriler analiz edildiğinde; nüfusun % 65’inin yaşadığı bu kentlerde ortalama ayrık sistem yüzdesinin %53 olduğu belirlenmiştir.

SU EN çalışmasına veri sağlayan 7  Büyükşehirin idaresi %100 oranında ayrık sisteme sahip olduğunu beyan etmiştir. Ancak geçmiş yılların verileri ile kıyaslandığında bu alanda önemli bir ilerlemenin kaydedilmediği gözlenmektedir.

Bu durum Türkiye’nin kentlerinde ayrık yağmursuyu sistemi altyapısı için acil önlemler alınması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda  ayrık yağmursularını toplama ve uzaklaştırma sistemi ile toplanan sular uygun bir yerde biriktirilip bir ön arıtma ile çim sulama veya tarımsal sulama amaçlı kullanılabilir.

Bu durumda hem  kentlerde oluşan ani sel riskinin azaltılması mümkün olur ve aynı zamanda yağmur suyu kullanılarak  kentte su kullanım verimliliği de artar. 

Ancak daha önceki açıklamalarımızda da belirttiğimiz gibi özellikle büyükşehirlerde Yağmursuyu sistemlerinin inşasının hangi idarenin ( Büyükşehir su ve kanalizasyon İdaresi veya İlçe belediyeleri ) yetki ve sorumluluğunda olduğu konusunda yerel mevzuatın daha açık hale getirilmesi gereklidir. Bunun yanısıra bu altyapının finansman ihtiyacının da  bütçe hesaplarına dahil edilmesi ve veya en uygun finansman modelinin açıklanması  büyük önem taşımaktadır.

Önümüzdeki yerel yönetim seçimlerinde   kentli seçmenlerden  oy isteyecek olan  Belediye Başkan adaylarının bu konuda uygulanabilir projelerini ve finansman modellerini açıklamaları bu konudaki eksiklikleri tamamlamaya yönelik önemli bir adım olacaktır.