Su Politikaları Derneği : Marmara Denizini Kurtarmak için Acilen Havza Yönetimine Geçilmeli
Su Politikaları Derneği : Marmara Denizini Kurtarmak için Acilen Havza Yönetimine Geçilmeli
Güçlü, yetkili ve etkili bir Havza Yönetim Yapısının oluşturulması gerekli.
17 Nisan 2022
Marmara Denizinde geçen yıl oluşan Müsilaj kirliliği sonrasında Haziran ayında 22 maddelik Marmara Denizi Eylem Planı hazırlandı . Daha sonra kısa, orta ve uzun vadeli faaliyetleri içeren Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı 2021-2024 açıklandı .Bu planın kapsamı Boğazlar ve Susurluk Havzası dahil Marmara Denizi Hidrolojik Havzası ile bu havzada yer alan illerden İstanbul, Bursa ve Kocaeli İllerinin tamamı ve 2021 2024 dönemi olarak açıklandı.
Marmara Denizi Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edildi,Marmara bölgesindeki sanayi faaliyetlerini azaltmak için uzun vadede Türkiye Ulusal Mekansal Stratejik Planı hazırlanıyor. Bölgedeki atık bırakan tesisler izlemeye alındı. Birçoğuna para cezası kesildi.
Bakan Kurum, "Stratejik Plan kapsamındaki 8 stratejik hedef, 43 ana faaliyet, 132 alt faaliyeti 3 yılda tamamlayacağız ve Marmara'da bir daha müsilaj gibi bir sorunla karşı karşıya kalmayacağız." dedi.Su Politikaları Derneği bu konuda hazırladığı raporu kamuoyu ile paylaşmıştı.Bu rapordaki görüş ve önerilerimizi özet olarak kamuoyunun bilgisine sunuyoruz.
Sürecin Yönetimi Nasıl yapılıyor ?
Bu süreç 13 Haziran 2021 tarihli ve 31510 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2021/10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile kurulmuş olan Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu tarafından yürütülüyor Bu kurul’un 22/10/2021 tarihinde gerçekleştirilen 3. toplantısında Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı onaylanmış olup Valilik koordinasyonunda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile her İl özelinde toplantılar yapılarak ilgili tüm hususların detaylı olarak istişare edilmesine karar verilmişti.
Marmara Denizi’nde yaşanan müsilaj sorununun çözümüne yönelik yürütülen çalışmalarda koordinasyonunun sağlanması amacıyla, Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu’nun aldığı kararla her il özelinde yapılacak değerlendirme toplantılarının ilki 23 Şubat 2022, Çarşamba günü İstanbul’da gerçekleştirilmiştir.
Bu kapsamda, il bazlı yapılacak toplantılar başlamış oldu.Bu toplantılar diğer illerde sürdürülecek.
Müsilaj bir Atık Su ve Havza Yönetimi Sorunundur. Havza Ölçeğinde Yönetim Gerektirir
Musilaj sorunu biyolojik sonuçları nedeniyle bir kirlilik sorunudur.Ancak sebepleri itibariyle bir atık yönetimi, atıksu yönetimi,su kalitesi yönetimi sorunu olarak görülmelidir. Bu nedenle sorunu ortaya çıkartan sebepleri ortadan kaldırılmadan çözülemez. Orta ve uzun vadede çözüm için şimdi yapılacak şey ise geçmişte yapılmaya çalışılan klasik parçalı su yönetimi anlayışından farklı olmak zorundadır.
Bu kapsamda önce sorunun yaşandığı Marmara Denizine boşalan akarsuları birlikte ele alan bir havza alanı tanımlanmalıdır. Halen Türkiye’nin 25 Nehir havzasından Marmara ve Susurluk Nehir havzaları Marmara Denizi çevresinde yer almaktadır.
Marmara Havzası ve Susurluk Havzasının Havza Koruma Eylem Planları hazır olup Susurluk Havzası için Havza Su Yönetimi Planı da hazırlanmıştır. Marmara Denizine kıyısı olmayan ancak havzadaki toplanan atık suyun ön arıtma sonrası Marmara Denizine boşaltıldığı Meriç Ergene Havzasının da Havza Yönetim Planı hazırdır.
Bu hazırlıklar Marmara Denizi çevresinde entegre bir su kalitesi yönetiminin oluşturulmasını önemli ölçüde kolaylaştıracaktır. Burada gerekli olan bu iki havzanın tek bir havza bütünlüğü içinde ele alınarak bir havza yönetimi yapısının hızla oluşturulmasıdır. Bu bölge Marmara Denizi Havza Bölgesi olarak adlandırılabilir. Bu anlamda daha önce özellikle çevre koruma planı kapsamında yapılan Marmara Denizi Havzası Çevre Master Planı ve Yatırım Stratejisi çalışmaları gibi çalışmalardan da yararlanılarak acilen Marmara Denizi Havzası Su Yönetimi Planı ve diğer eylem planları hazırlanmalıdır. Marmara Denizi Havzasında tüm havza ölçeğindeki ölçüm ve denetleme kurumları ile çok iyi bir eşgüdüm içinde çalışacak etkin bir havza yönetim yapısı oluşturulmalıdır.Bu yapının yasal çerçevede gerçekleşebilmesi için de TBMM ye sevkedilmeyi bekleyen su yasası taslağı yasalaşmalıdır.
Havza Ölçeğinde Etkin bir Yönetim Yapısı Oluşturulmalı
Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı 2021-2024 12 Haziran 2021 de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi sonrası oluşturulan koordinasyon kurulu tarafından yürütülmeye çalışılmaktadır. Bu kurul en az 31 kişiden oluşmakta olup her ay en az bir kez toplanması gerekmektedir. Kurulun sekreterya hizmetleri Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafında verilmektedir. Bu yapının kurumlararası koordinasyonu sağlamakta etkili olacağı söylenebilir. Ancak koordinasyonun yanısıra bu süreci havza ölçeğinde tek elden yönetebilecek etkin bir kurumsal yapı ihtiyacı da bulunmaktadır.
Çünkü Stratejik Planın Gerekçesinde “Marmara Denizi Havzası’nın sürdürülebilir ekosistem özelliklerinin korunabilmesi için politika ve stratejilerin belirlenmesi ve uygulanması “ açıklaması yer almaktadır.
Buradaki stratejilerin ve alınan kararların havza ölçeğinde bütünleşik bir anlayışla uygulanmasını sağlayacak bir yönetim ve denetim yapısına ihtiyaç vardır. Havzada su kalitesinin yönetimi, ancak bu uygulamaları etkili bir şekilde gerçekleştirecek bir yapı ile mümkün olabilir.
Marmara Denizi havzasının kirlilik baskısından kurtulması düzenli veri toplanması ve proses çalışmalarıyla desteklenen ve doğrulanan ekosistem temelli su kalitesi modelleme çalışmalarının yapılması ve bunun sürekliliğinin sağlanması ile mümkün görünmektedir. Burada da dijital su teknolojileri çok önemli bir rol oynayacaktır.
Artan evsel ,endüstriyel ,tarımsal kirlilik çeşitleri , atıksuyunu doğrudan veya dolaylı olarak Marmara denizine deşarj eden 45 OSB,30 milyonu aşan nüfus ,9 endüstri bölgesi,6 serbest bölge, gıda, metal, kimya, maden sanayi tesisleri, büyük tarımsal üretim alanları, Marmara Denizi havzası ölçeğinde entegre bir su kalitesi yönetim planının uygulanmasını şart koşmaktadır. Bu dinamik süreç içinde ilgili/ilişkili tüm kurum ve kuruluşların sürece hâkimiyeti ve sahiplenmesi gereklidir. Bunun için güçlü, yetkili ve etkili bir Havza Yönetim Yapısının oluşturulması gereklidir.
SPD Raporuna ulaşmak için lütfen tıklayınız
.png)
Yorumlarınızı Bizimle Paylaşın
Sadece üyelerimiz yorum yapabilir, hemen ücretsiz üye olmak için Tıklayın