Su Tahsis Mekanizmaları ve AB’de Su Tahsisi
Rıza Gökhan Özkut
ADA Hidro Mühendislik
14 Kasım 2015
Dünya Genelinde Uygulanan Su Tahsis Mekanizmaları Kamu eliyle tahsis ,kulanıcı bazlı tahsis,Su Piyasaları ve Su Bankaları şeklinde tasnif edilebilmektedir.
Kamu Eliyle Tahsis
Kamu eliyle tahsiste Su kaynağından çekim yapma ya da kullanma hakkı bir kamu idaresi tarafından, belirli süreler için veya süresiz olarak verilir.Bu tür tahsis gıda üretimi, endüstriyel gelişim, çevre koruması vb. faaliyetlere yönelik yapılabildiği gibi, kamu otoritesinin öncelikli hedefleri doğrultusunda lisans veya izin vermek suretiyle de yapılabilir.Bu tahsis şekli, suyun hakkaniyetle tahsis edilmesini sağlamakta olup en yaygın tahsis şeklidir.
Kullanıcı-bazlı Tahsis
Kullanıcı bazlı tahsis kanuna dayalı olmayan, gelenek ve göreneklere dayalı bir tahsis şeklidir
Su Piyasaları
Su piyasaları kuralları içinde işleyen bu tür tahsiste, su kullanım hakkı bir otorite kararına bağlı olmaktan ziyade, ticari bir şekilde kullandırılmaktadır.Bu tahsis suyu ticari bir meta haline getirip zayıf ve fakir sektörlerin suya erişimini kısıtlaması nedeniyle dezavantajlı bir tahsis şeklidir.
Su Bankaları
Su Bankası, su kullanım hakkı ticaretine yönelik fiyat ve miktar kurallarını koyan, alıcı ve satıcı arasında aracı olan ve böylece güvenlik ve düşük işlem maliyeti sağlayan bir organizasyondur Su bankaları, Kaliforniya Kuraklık Su Bankası (ABD) örneğinde olduğu gibi özel bir amaçla da kurulabilirler.
Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi Ve Su Tahsisi
SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ GİRİŞ BÖLÜMÜ
- Su ticari bir ürün değildir.
- Birlik içerisindeki sular, tüm kullanımlara yetecek miktarda iyi kalitede su talebinin artan baskısı altındadır.
- Su çekimlerini ve tatlısu kaynaklarının kalite ve miktar açısından izlenmesini düzenleyici prosedürlere ihtiyaç vardır.
- Üye ülkeler, Önlemler programının bir parçası olarak ekonomik araçları kullanabilirler. Su hizmetlerinin maliyetinin, çevresel ve kaynak maliyetleri de dahil olmak üzere, geri kazanımı prensibi, özellikle kirleten-öder prensibiyle uyumlu bir şekilde, dikkate alınmalıdır.
- Direktifin maksadı; tüm kıtaiçi yüzey ve yer altı suları ile kıyı ve geçiş sularını, su ekosistemlerini ve suya bağlı karasal ekosistemlerini korumak, bozulmalarını ve kirlenmelerini önlemek, taşkınların ve kuraklığın etkilerinin yumuşatılmasına katkıda bulunmak ve su kaynaklarının korunmasını sağlamaktır.
- Direktif yukarıda belirtilen hususları gerçekleştirerek sürdürülebilir, dengeli ve eşit su kullanımı için gerekli miktarda ve iyi kalitede yerüstü ve yer altı suyu teminini hedeflemektedir.
- Direktifte tahsise yönelik açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, su kullanımlarını kontrol altına alabilmek ve su tasarrufunu teşvik etmek üzere üye ülkelerin ekonomik araçları kullanmaları öngörülmektedir.
- Bu maksatla tüm su hizmetlerinin maliyetinin kullanıcılar tarafından geri ödenmesi hükme bağlanmıştır.
Direktife göre su hizmetleri;
- Evler, kamu kurumları yada herhangi bir ekonomik aktivite için sağlanan yerüstü suyu yada yeraltı suyunun çekimi, toplanması, depolanması, arıtılması ve dağıtımı,
- Atık su toplanması, arıtılması ve daha sonra doğrudan yerüstü suyuna boşaltılması şeklindeki bütün hizmetler anlamına gelir.
Türkiye hazırladığı ve TBMM’ye sunmak üzere oladuğu Su Yasası tasarısında AB’nin Su Çerçeve Direktifinin yukarıda verilen tanım ve kurallarına uyumu dikkate almıştır.
Yorumlarınızı Bizimle Paylaşın
Sadece üyelerimiz yorum yapabilir, hemen ücretsiz üye olmak için Tıklayın