Bodrum'da Su Sorunu Kronikleşti. Dursun Yıldız

10.04.2024
Yazar:Dursun Yıldız
(0) Yorum
4502

Bodrum’un suyu için proje önerisi çok, Plan ,Finansman ve Uygulama Yok !

Dursun Yıldız

Su Politikaları Derneği Başkanı

Bodrum’da su krizi kronikleşti. Ayrıca özellikle tatil dönemlerinde ve yaz aylarında artan nüfusa ve artan turistik talebe su temini çok zorlaştı. Bunun için yeraltından da aşırı su çekiliyor. Denizsuyu girişimi nedeniyle yeraltısuyunun kalitesi azalıyor.

Bodrum’un su güvenliğini baskılayan en temel unsurlar; sürekli patlayan teknik ve proje olarak sorunlu ana isale hattı, tatillerde ve turistik dönemlerde 7-8 katına çıkan nüfusun su talebi ve yetersiz kalan su kaynaklarıdır.. Bodrum’un 2022 yılı resmi verilere göre sabit nüfusu 192 964 kişi. Ancak bu nüfusun 5-6 ay boyunca 1,5 milyona kadar ulaştığı biliniyor

Bu nedenle Bodrum’un su sıkıntısı, kuraklığın da etkisiyle mevcut su kaynaklarının bu talebi karşılamakta yetersiz kalmasından, iletim ve dağıtım hatlarındaki proje ve imalat sıkıntıların dan ve bunlar ile yeni atıksu arıtma tesisi için finansman eksikliğinden kaynaklanıyor.

Su Sorunu kronikleşti.

Özetle; Tatil dönemlerinde ve turistik dönemde su talebindeki aşırı artış, hatalı yapılan ve sürekli patlayan isale hattı, şebeke kayıp ve kaçakları ve su temin edilen barajların kuraklık nedeniyle yetersiz kalması ve sorunun dönemsel tedbirlerle çözülmeye çalışılması bodrumun su sorununu kronikleştirdi.
Ne yapılmalı ?

Bodrumda öncelikle su temini güvenliğini sağlamak için hangi kaynakların kullanılacağına yönelik uygulanabilir bir plan yapılmalı. Bu planın uygulanması için finansman kaynağı yaratılmalı ve uygulamaya geçilmeli. Proje önerisi çok ancak uygulama yok. Geyik Barajı’nın Bodrum’a tahsisinden , DSİ nin Bodrum içme suyu için planladığı Bodrum Gökçeler ve Bozalan Barajlarına ve deniz suyu arıtma tesisi projelerine kadar birçok proje önerisi mevcuttur.

Ancak Bodrum’un artan su sorununu çözmek için öncelikle “ Bodrum Su ve Kanalizasyon Master Planına “ihtiyaç vardır. Bu plan sadece Bodruma alternatif ilave su kaynağının yerini tespit için değil aynı zamanda Bodrum’da mevcut su kullanım durumunun tespiti ve su yönetiminin yol haritası için de gereklidir. Bunu daha önce de önermiştik. Bu plan havza ve alt havzanın su yönetimi planı ile de uyumlu olmalıdır.

Plansız atılacak her adım günü kurtarmaya yönelik olur. Bodrum’un su sorunu ekonomik ve ekolojik bir planlama dahilinde çözülmeli.Su kullanıcıları da bu planın oluşturulması ve uygulanmasında rol almalı. İlave su kaynağı için Deniz suyu arıtılacaksa da bunun yapılan planda öncelikli bir ihtiyaç olduğu gösterilmelidir.

Yoksa suyun ekolojik dengeyi koruyarak sürdürülebilir su temini ve su yönetimi zorlaşır. Ayrıca su sıkıntısının gittikçe artacağı bilinerek bu bölgede suyun daha verimli kullanılması da su yönetiminin öncelikleri arasında olmalı.

Bodrumun ana isale hattı sorun çıkartmaya devam edecek.Bunun öncelikle yeniden ele alınması lazım. Bodruma yeni baraj, atıksu arıtma ve su altyapı tesisleri için merkezi hükümet ile yerel yönetimin işbirliği şart .Gerekli ödenek ayrılmalı ve işletme ve bakım hizmetleri için uygun bir finansman modeli de oluşturmak lazım. Bodrumun su dağıtım hatları bu yarımadada hızla artan nüfusa su temini için geniş bir alana yayılmış durumdadır. .Bu da su temininde işletme ve bakımı zorlaştırıyor, maliyeti arttırıyor.

Bunun yanısıra sadece Bodrum’da değil tüm turistik bölgelerdeki normal kullanımı aşan su bedelleri, suyun bölgedeki kaynak ve çevre maliyetleri de dikkate alınarak yeniden değerlendirilmeli.

Su temini ve atıksu arıtma yatırımları için yeni bir finansman modeli yaratılmalı

Bodrum’da ve diğer turistik bölgelerimizde yapılacak acil su temini yatırımları ve su şebekesi yenileme yatırımları için yeni bir finansman modeli oluşturulmalıdır. DSİ’nin planladığı yeni barajlar veya alternatif deniz suyu arıtma tesislerinin ilk yatırım maliyetleri ve işletme maliyetlerinin finansman kaynaklarını hesaba katılmadan yapılan planlar uygulamaya geçmiyor. Ancak sorun büyümeye devam ediyor.

Turistik bölgelerimizin büyükşehir belediyelerinin su ve kanalizasyon idarelerinin bütçeleri bu yatırımlar için çok yetersiz kalmaktadır.

Bu konuda , bu tahsislerin arttırılması , alınacak kredilere devlet garantisinin sağlanması ve özellikle turistik bölgelerimizde kullanılan su miktarına ve sektörel tahsislere göre yeni bir su bedeli takdiri politikasının oluşturulması gereklidir. Bunun için turistik bölgelerimizin Büyükşehirlerinin su ve kanalizasyon idarelerine yasal düzenlemelerle yeni yetkiler tanımlanabilir.
Yenilikçi Su Yönetimi
Bodrum, Datça ,Marmaris Köyceğiz, gibi turistik bölgelerimizde de yazın çok artan nüfusun su talebini karşılayabilecek sürdürülebilir su politikasına ihtiyaç var. Ancak bu politika sadece bu ilçelere ilave su kaynağı yaratmakla sınırlı olmamalı. Su yönetiminde ve su kullanımında da yeni yaklaşımlara ihtiyaç var.

Bodrumda imar ve arazi planlaması su kaynakları planlaması ile birlikte ele alınmadı. Bodrum’un plan dışı hızlı gelişmesi ve artan turist sayısı ve eğlence yaşamı sürekli artan bir su talebini ve su sıkıntısını ortaya çıkardı.

Bodrum’un su bütçesi açığı yıllardır sürüyor. İhtiyaç duyulan ilave su yeraltısuyundan aşırı ve kontrolsüz çekim ile sağlanıyor.Bu durum geri dönülemez bir çevre felaketi yaratabilir.

Bu nedenle Bodrum’da su yönetimi ve su kullanımı anlayışı mutlaka değişmelidir. Bodrum gibi çok özgün turistik bir beldeye, iklim değişikliğinin artacak olan etkileri dikkate alınmadan, su dağıtımı altyapısı yenilenmeden ve su talebi kontrol edilmeden temin edilecek olan ilave su temini sürdürülebilir olmaz. Bodrum’a Deniz suyu arıtımı ile ilave su sağlanması teknik olarak mümkün bir çözümdür. Ancak bu çözümün sucul ekosistem dengesine Bodrum gibi bir bölgede uzun yıllar boyunca verebileceği zarar gözardı edilmemelidir. Bu nedenle mevcut suyun en verimli bir şekilde kullanılmasına yönelik tüm tedbirler alındıktan sonra değerlendirmeye alınmalıdır.

Ayrıca Bodrum’da yeni ilave su kaynakları planlanırken suyun daha verimli kullanılmasına yönelik talep yönetimi de mutlaka uygulanmaya başlanmalıdır.