Ani Seller ve Su Yönetiminde Yetki Karmaşası

26.11.2023
Yazar:Dursun Yıldız
(0) Yorum

Rapora ulaşmak için lütfen tıklayınız

/uploads/editor/images/RAPOR%20B%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehirlerde%20Ya%C4%9Fmur%20Suyu%20Uzakla%C5%9Ft%C4%B1rma%20ve%20Dere%20Islah%C4%B1%20Kimin%20G%C3%B6revi%20SPD%20Raporu%20.pdf

ANİ SELLER ARTIYOR .

SU YÖNETİMİNDE YETKİ KARMAŞASI SÜRÜYOR

26 11 2023

Türkiye’de,çarpık kentleşme , kent nüfusunun hızla artması ve yerleşim alanlarının genişlemesi ,iklim değişikliği ,artan kirlilik gibi hususlar, su ve atıksu yönetimi ile yağmur suyu uzaklaştırılması gibi bazı hizmetlerin sunumunu zorlaştırmıştır. Bu hizmetlerin yasal ve kurumsal açıdan yeniden ele alınması zorunlu hale gelmiştir.

İklim değişikliği birçok kentimizin yağış rejiminde düzensizlikleri de beraberinde getirmiştir. Buna bağlı olarak da bir kentin belirli bir dönemde alması gereken yağışın çok kısa sürede ve ani bir şekilde düşmesi neticesinde altyapı tesisleri bu yoğunluğu kaldıramayacak duruma gelmiştir. Plansız, çarpık kentleşme bu sorunların temel sebebini oluşturmuş ve kentsel alanlarda ani sel felaketleri sıklıkla yaşanmaya başlanmıştır Bu sebeple özellikle büyükşehir belediyelerinde yağmur sularının yönetilmesi ve dere ıslahları ile ilgili yerel mevzuattaki belirsizliklerin ortadan kaldırılması da önemli ve öncelikli bir hale gelmiştir.

Birçok kentimiz halen, iklim değişikliği ile daha sık ve daha şiddetli olarak oluşan ani kısa süreli yağışlar ve sellerin tehditi altında bulunmaktadır.

Bu konudaki farkındalığı arttırmak yapılması gerekenlere dikkat çekmek için hazırladığımız rapordaki değerlendirmelerimiz ve önerilerimiz özet olarak aşağıda sunulmuştur

İklim değişikliği nedeniyle ani şehir sellerinin sıklığı ve şiddeti artmaktadır
Plansız ,çarpık kentleşme ve betonlaşma,yetersiz kalan altyapı , kurumlara arası yetki karmaşası ve kurumsal yetersizlikler, sel nedeniyle can ve mal kaybı riskini arttırmaktadır
Şehir sellerinin risklerini azaltmanın en etkili yolları yağmursuyu uzaklaştırma sistemi ve dere ıslahları projelerinin yapılması hızla uygulanmasıdır.
Ancak her iki çözümün uygulanması için Su Yönetimi kurumlararı asında bir yetki görev çatışması bulunmakta bu da hizmetlerin aksamasına neden olmaktadır
Büyükşehirlerimizin Su ve Kanalizasyon İdareleri ülke nüfusunun %80’ine su ve atıksu uzaklaştırma hizmeti vermektedir.
Ancak 30 Büyükşehirimizin sadece 7sinde yağmursuyu uzaklaştırma konusunda tamamen ayrık sisteme geçilmiştir.
Su Enstitüsü tarafından 3 kez yapılan mukayeseli değerlendirme çalışmaları, gerek idari gerekse teknik açıdan Büyükşehirlerin Su ve Kanalizasyon İdarelerinde önemli düzenlemelere ihtiyaç olduğunu ortaya koymuştur.
Yağmur sularının uzaklaştırılması görevi Su ve Kanalizasyon idarelerinin görevi olarak tanımlanmıştır. Ancak bu görevin mali sorumluluğunun büyükşehir belediyelerinde mi yoksa ilçe belediyelerinde mi olduğu konusunda yerel mevzuatta bir belirsizlik vardır.Bu da hizmetin aksamasına neden olabilmektedir.
Derelerin ıslahı görevi ise DSİ’nin ve büyükşehir belediyesinin özel mevzuatında her iki idareye de verilmiş bir görevdir. Bu görev örtüşmesi, hizmetin ifasında gecikmeye ve kayıtsızlığa neden olmaktadır.
Bu belirsizliklerin ortadan kaldırılması için
Yağmur sularının uzaklaştırılması görevinin büyükşehir veya ilçe belediyelerinde olan mali sorumluluğunun da büyükşehir su ve kanalizasyon idarelerine verilmesi halinde kamu kaynakları daha etkili, ekonomik ve verimli kullanılacaktır. Bu çerçevede büyükşehir su ve kanalizasyon idarelerinin hesap verilebilirlik ve sorumluluk ilkeleri gereği gelirlerinde bir artışa gidilmesi suretiyle yağmur sularının uzaklaştırılması görevinin mali sorumluluğunu da taşıması yönünde bir yasal düzenleme yapılmalıdır.
Derelerin ıslahı görevi yapılacak bir değişiklikle, kentsel alan dâhilinde mali kaynakla birlikte su ve kanalizasyon idarelerine verilmelidir. DSİ ve merkezi idarenin ise bu hususta uyulması gereken usul ve esasları belirleyerek denetleyici bir fonksiyon üstlenmesi yararlı olacaktır.
Kentsel alan kapsamında yağmur sularının uzaklaştırılması ile derelerin ıslahı konusunda tek yetkili teşkilatın yasası yenilenmiş, gelirleri arttırılmış ve kapasiteleri geliştirilmiş Büyükşehir su ve kanalizasyon idareleri olması gerekir.
Atık su, yağmursularının uzaklaştırılması ile derelerin ıslahı görevinin su ve kanalizasyon idarelerince tek elden yönetilmesi, planlanması, imal edilmesi, işletilmesi ve onarılması halinde kamu kaynaklarının verimli kullanılması ve kentsel alan yönetiminde de bir bütünlük sağlanacaktır
Büyükşehir dışındaki illerin su ve atıksu yönetimi yapan idarelerinin de kurumsal kapasiteleri ve gelirlerinin arttırılmasına yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.