Rusya’nın Ukrayna Operasyonunun Hidropolitiği
- 06.03.2022
- Yazar:Dursun Yıldız
- (0) Yorum
- 754
Rusya’nın Ukrayna Operasyonunun Hidropolitiği
Dursun Yıldız
Su Politikaları Uzmanı -Hidropolitik Akademi Direktörü
6 Mart 2022
Kuzey Kırım Kanalı Güney Ukrayna ve Kırım Yarımadası'ndaki Herson Oblast'ın su temini ve sulama suyu ihtiyacı için inşasına başlanmış ve 1975 yılında tamamlanmıştır. 2014'ten önce Ukrayna, Dinyeper nehrini Kırım yarımadasına bağlayan Kuzey Kırım Kanalı aracılığıyla Kırım'ın tatlı su ihtiyacının %85'ini sağlamaktaydı. Rusya, Kırım'ı 2014 yılında ilhak ettikten sonra, Ukrayna bu kanal vasıtasıyla Kırım'a yapılan su teminini durdurmuştur.Bu da Rusya ve Ukrayna arasında hidropolitik gerilimi arttırmıştır.
Rusya’nın Kırım’ı ilhakından sonra yarımadanın su ihtiyacı göllerden ve yeraltısuyundan karşılanmaya çalışılmış ,ancak kuyulardan yapılan aşırı çekim özellikle kıyı kesimlerinde deniz suyunun karışmasına ve su kalitesinin bozulmasına neden olmuştur.
Suyun Kerç Boğazı üzerinden yeni köprüden, demiryolu tankerleri ile taşınması ve tankerlerle şehir ve kasaba bölgelerine ulaştırılması ve deniz suyu arıtılması gibi çözümler üzerinde durulmuş ancak uygulanamamıştır. Bu durum Kırımda tarımsal sulama ,turizm gibi sektörleri etkileyerek ciddi ekonomik kayıplar ve ekolojik sorunlar yaratmıştır.
Hidropolitik Gerilim
Kırımdaki su ihtiyacının Kuzey Kırım Kanalından sağlanması için uzun süredir Rusya ve Ukrayna arasında süren görüşmelerden sonuç alınamamıştır. Bu görüşmelerin sonuçsuz kalması üzerine 2020 yılından sonra suyun temini için Rusya’nın bir askeri harekata girişebileceği de konuşulmaya başlanmıştı.
Bazı yayınlarda 2013'te 130.000 hektar olan ekili alanların kanaldaki suyun kesilmesi nedeniyle 2017'de sadece 14.000 hektara düştüğü yer almaktadır. 2021 yılında kanala günde yalnızca üç ila beş saat su verilmiştir. Aynı yıl, New York Times, üst düzey Amerikalı yetkililerin, Kırım'ın su arzını güvence altına almanın Rusya'nın Ukrayna'ya olası bir saldırısının hedefi olabileceğini söylediklerini aktarmıştır.
Kuzey Kırım Kanalı ve suyun geçişini engelleme yapısı
Rus Ordusu Suyun Geçişini Engelleyen Yapıyı Havaya Uçurdu
Reuters haber ajansı 27 Şubat 2022 tarihinde Rus askerlerinin Kırım'ın suyunu kesmek için 2014 yılında inşa edilen su yapısını havaya uçurduğunu aktarmıştır. Ancak Kırım’a gidecek olan suyun arz güvenliğini sağlamak için bu yeterli olmayıp Dinyeper nehir havzasının da kontrol edilmesi gerekecektir. Askeri operasyonun bu alanı da kapsayacağı öngörülmektedir. Bu da Rusya’nın askeri harekatı kapsamında Kırım’a su arz güvenliğinin sürdürülebilir olarak sağlanması için geniş çaplı bir planın yapıldığını ortaya koymaktadır.
Bu Harekatın Suyu Kontrol Etme Amacı da Var
Rusya’nın gerçekleştirmekte olduğu askeri operasyonun öncesindeki hidropolitik gerilim değerlendirildiğinde; Ukrayna'nın Kırımdaki nüfusun temel ihtiyaçlarını karşılayan kanaldan akan suyu kısmen başka bölgede kullanma hakkının bulunduğu ancak suyun tamamen kesilmesinin tartışılabilir bir durum olduğu söylenebilir. Halen Rusya’nın sürdürdüğü operasyonda su kaynaklarının kontrol edilmesi ve su arz güvenliğinin sağlanması hedefinin olduğu görünmektedir. Önce Kırım’ın su arz güvenliği için yapılan plan icra edilmiş olup, harekatın siyasi hedefine göre Dinyeper Nehir havzasının tam kontrolü de gündeme gelebilecektir.
Rusya’nın askeri harekatının diğer başat nedenleri de değerlendirildiğinde ortaya çıkan bu duruma tam bir su savaşı diyebilmek güçtür. Ancak daha önce iki ülke arasındaki hidropolitik gerilim nedeniyle Kırım’a giden suyun kaynağının ele geçirilmesi ve suyun geçişini engelleyen yapının tahrip edilmesi de bu operasyonun askeri hedefleri arasında yer almıştır. Bu boyutuyla operasyonun bölgesel ölçekli kısmi bir su savaşı özelliği taşıdığı söylenebilir.
Dünyada Jeopolitiğin öneminin daha da artacağı bir döneme doğru girilmektedir. Yeni su ve gıda jeopolitiği, Türkiye de dahil birçok ülke için daha ciddi ulusal güvenlik tehditleri olarak ortaya çıkabilecektir. Bu alanlardaki tehdit algılarımızın yeni duruma göre revize edilmesinde fayda bulunmaktadır.
Yorumlarınızı Bizimle Paylaşın
Sadece üyelerimiz yorum yapabilir, hemen ücretsiz üye olmak için Tıklayın