Genel

Orta Asya'da Su ( Yönetimi) Sorununun Kısa Analizi

• 03.05.2019
• Yazar:Dursun Yıldız
• (0) Yorum
• 836

Dursun Yıldız Nisan 2019 Türk Dünyası ülkelerinin bağımsızlıklarından sonra en önemli konulardan birisi SSCB döneminden kalan yukarı havzadaki hidroelektrik enerji barajlarının ve așağı havzadaki sulama sistemlerinin nasıl ișletileceği oldu. Orta Asya’nın stratejik suları Seyhun (Siri Derya) ve Ceyhun (Amu Derya), SSCB döneminde Moskova’nın verdiği kararlarla ve merkezi planlamayla yönetildiğinden bu suların sorun yaratma potansiyeli düşüktü. Ancak SSCB’nin dağılmasından sonra durum değişti. Orta Asya Türk Dünyası ülkelerinin bağımsızlıklarından sonra en önemli konulardan birisi SSCB döneminden kalan yukarı havzadaki hidroelektrik enerji barajlarının ve aşağı havzadaki sulama sistemlerinin nasıl işletileceği oldu1. Orta Asya’da su kaynakları artık ortak değil ulusal bir doğal kaynak olarak görülüyordu. Artık ülkelerin çıkarları öne çıkmaktaydı. Orta Asya’da su siyasallaşmaya başlamıştı. Değişen bu koşullarda Orta Asya’daki sınır aşan suların yönetiminin nasıl yapılacağı sorusunun cevabı bölgenin geleceği için önem kazanmıştır. Çünkü bağımsızlıklarından bugüne değin Orta Asya ülkeleri su kaynaklarına daha çok ulusal çıkarların korunması veya savunulması açısından yaklaşmıştır. Böylece su sorunları uluslararası alanda bölgesel güvenliği tehdit eden bir unsur olarak görülmeye başlanmıştır. Örneğin Avrupa Birliği 2008 yılında su yönetiminin Orta Asya’da en hassas çevresel konu olduğunu ve ele alınmaması durumunda orta vadede tüm bölgede ciddi bir güvenlik tehdit unsuru olarak gelişebileceğini açıklamıştır2. Orta Asya’nın Stratejik Suları Aral Gölü havzasının stratejik sularının bugünkü durumu ele alındığında iki ana ülke kategorisi ortaya çıkmaktadır. Bunlardan birinci grup suyun başındaki Kırgızistan ve Tacikistan olup bunlar suyu daha çok hidroenerji üretimi amacı için kullanan ama tüketmeyen yani kullandıkları suyu tekrar nehir yatağına bırakan ülkelerdir. Diğer grup ise Özbekistan, Kazakistan ve Türkmenistan olup bunlar da suyu daha çok tarımsal sulamada kullanıp tüketen ve Aral Gölü’ne daha az su ulaşmasına neden olan ülkeler olmaktadır Makalenin tümü için lütfen tıklayınız Orta Asya’da Su (Yönetimi) Sorunu’nun Kısa Analizi