Genel

DOĞA KORUMA POLİTİKAMIZ varsa, GÜNCELLENMELİ 2 Eylül 2017

Eyüp Yüksel

Emperyalizmin 15 Temmuz Turkiye'yi isgal hain tesebbusunden sonra; Guvenligimizi, varligimizi, ulusal ekonomimizi, gida guvenligimizi, halk sagligini, toplumsal barisi ve huzuru  kapsayici bir doga koruma stratejisini belirlemeliyiz.

Her ulkenin, cografyanin farkli doga koruma ihtiyaclari var. Son on yilda Turkiye'nin bir cok ozelligi, sahip oldugu firsatlar ortaya cikan yeni sorunlarla birlikte ciddi bir sekilde degisti, ulkenin dunyadaki etkisi ve ekonomisi buyudu, buna doga koruma da dahil. Belki resmen, yayimlanarak belirlenmedi, ancak belki de onceden planlanarak bazi ongorusuz kafalarda hirsiyla ve ama son derece acemice, kaba bir sekilde belirlendi, dolayisi ile biliniyordu ama biz bilmiyorduk.

 Tabii bu arada, bu deklare edilmemis yapisal degisim surecinin faydali yanlari da oldu; toplumumuz ve devletimiz gectigi bu zor tarihi surecte kendini, zayif ve guclu yanlarini daha yakindan somut bir sekilde tanima firsatini da buldu. Alisilagelmis ve cogu kez yurdumuzun yapisina uymayan Bati kokenli bazi doga koruma ve cevre politikalarindan kismen de olsa uzaklasildi. Bu bosluk belki de bize yeniden dusunme firsatini verdi, ornegin Avrupa Birligi ve kuresel geleneksellesmis kuruluslarin politika ve ideolojilerini daha uzaktan, daha sakin, abartmadan ve artik onlara hakli olarak, pek oyle fazla guvenmeden sogukkanli bir sekilde degerlendirme olanagini bulduk. Bunun yanisira, kendimizi, kendi devlet yonetimimizi daha fazla sevmeyi, benimsemeyi, kucuk gormeden desteklemeyi ve ona daha insafli davranmayi hissettik, ustelik onca kaba, plansiz, aceleci ve yanlis, agir hatalari yasamamiza karsin!

1990'larin ve 2000'lerin Turkiye'deki alaturka ama bir yandan da Batidan cazip renkler barindiran eklektik, yasakci ve geleneksel, kagit uzerinde mevzuat olarak ayrintili formule edilmis ama bu dinamik, surekli gelisen toplumun gercek yasaminda islemeyen, zayif kalan, daha cok bu toplumdaki utopik ve uyumsuz yansimalariyla AB'den motifler tasidigi icin de iyi calismayan cevre ve biyocesitlilik politikalari yerine arazi kullanimindan kentlerde ve kirsal alanlarda hizli kazanc odakli insaat sektoru doga korumanin da uzerine abanarak agir basti. Araziden, emlaktan, bir dogal kaynaktan veya manzaradan gelir kazanmak son derece normaldir. Buna ulkemizin de, bizlerin de, devleti yonetenlerin de hakki vardir. Ne var ki, burada dogal kapitalin bu tur gelirlerinin dengeli dagitiminda adil davranmayi basarmanin ve kendini dogru bir sekilde tanitmanin zorluklari gibi ulke ici ortami geren sakincali sorunlar vardir. Bu celiskili durum goz ardi edilince, hele boylesine ates uzerindeki bir cografyada, mevcut sosyoekonomik sorunlarin da katalizorlugunde toplum icin guvenlik ve ideolojik riskler ortaya cikar. Bunun bir sonucu, muhalefetin de, iktidarin da ulkenin asil onceliklerine odaklanabilmelerinin, uygun politikalarin en sade halinde tartisilabilir olmalarinin engellenmesidir.

Bununla birlikte, kaderin garip bir cilvesidir ki, bu "plansizlik" bir bakima, olumsuz yasantilarla da olsa, tersinden algilaninca, bize doga ve arazinin, biyocesitliligin sagladigi ekosistem servislerinin finans kazandirdigini ve doganin cevre ekonomisinin tersinden de olsa; bu innovasyondan son kerte yoksun toplumda, finans ekonomisinden daha saglam ve kalici oldugunu, hatta uretken ("bereketli") oldugunu toplum yakindan ve daha yegin bir sekilde gordu ve tanidi.

Peki mumkun olan en kisa sozlerle, su asamada dusunulmesi,  olmasi daha dogrusu kisa vadede yapilmasi gerekenler nelerdir?

1) Alisageldigimiz doga koruma ve biyocesitlilik muhafaza arastirma ve uygulama projeleri ihale sistemi ve projelerin son bolumlerinde birbucuk sayfa yoreye faydali tavsiyelerin bulundugu ve sadece birer envanter projesi olmasi rutini terk edilmeli (bu tur parcaci projeler, "izleme" yapma bahanesi ile projeden is arayanlara gelir dagitmak icin defalarca tekrarlanarak ulke ekonomisine ve muhafaza biyolojisine zarar veriyor): Daha dogru bir deyisle, dogadan, cevreden,  emlaktan, arazi rantindan para kazanmanin optimal bir yontemle dagitilmasiyla ulkenin doga koruma, enerji temini, hammadde temini, ulasim, iklimlendirme, kisilere, ailelere is ve gelir temin etme, gida ve tarim gibi en kritik ihtiyaclarinin duzene sokulmasi; birlestirilerek butun, tek, ortak strateji haline getirilmesi artik ihmal edilmemeli. Bir biyocesitlilik projesinden, calisilan doga parcasi cevresinde yasayan koyluler mutlaka para kazanmali.

Projeden gelir kazanan sirket, dernek, vakif, enstitu, universite hocasi ve koyluler sadece proje bitene kadar degil, surekli o yorenin dogasini calistigi, korudugu, sahip ciktigi, bolgede bulundugu icin surekli para kazanmali. Ihale, yaris ile degil, konu uzerine calisan butun dernek, sirket, vakif, hoca, TAGEM gibi arastirma kuruluslari personeli ve ciftcilik yapan koylulere Hazineden daimi gelir kaynaklari tahsis edilmeli. Doga koruma ve tarimsal (gida) uretimi kombine bir kooperatifcilikle yonetilmeli.

Cunku ancak ekosistem restorasyon projeleri, muhafaza ettigi ekosistem servisleri sayesinde gozle gorulur bir sekilde ekonomik getiriyi somut bir algi ile saglar. Bu da siyasi partileti, iktidarlari rahatlatir, onlar ve belediyeler uzerindeki, yok varsayamayacagimiz oy kaygusu ve baskisini elimine eder.

2) Devlet ve ozel sektor ortak finansal havuzdan restorasyon ekolojisin

Ornegin,

OPET'tin ve benzer ozel sektor sirketlerinin agaclandirmasi modeli,  hatira ormanlari vb yerine biyocesitlilik muhafazaya ve tarlalar arasi dogal seritlerin tesisine finans kaynaklari tahsis edilmeli. Siyasi parti genclik kollari bu konuda calisarak arazide enerjisini ortaya koymali, ic barisimizi saglamak icin muhalefeti, iktidari siki bir isbirligi yapmalidirlar.

3) Tarimsal uretim ile dogadaki biyocesitlilik koruma paten alma iklim degisikligi Odalar ve Borsalar Birligi biyocesitlilik odakli calismanin, dogadan masadaki yemege zincirin gerekleri dogrultusunda is ve yatirim planlanmalidir. Zira bu ulkeyi sadece ihracat ve CED planlari degil, restorasyon ekolojisi kurtaracaktir.

4) Her golun, nehrin yani sulakalanin halkina istihdam saglayacak, kentlerden koye geri nufus akisini saglayacak arastirma merkezleri yerinde, yani ekosistemin yaninda veya ona en yakin yerlesim merkezinde olmali.

5) Turkiye'yi isgal etmek isteyen emperyalizm ve masalari cirkin bir isgale tevessul ettiler malum. Kozmik odamiza girildigi icin guvenlik ve istihbarat birimleri basta TSK ve Icisleri Bakanligimiz alana hakim olmak zorunda. Bunu efsanevi Icisleri Bakanimiz Sayin Saadettin TANTAN soyluyor.

Nitekim uluslararasi toplantilarda defalarca tanik oldugum, ornegin bir samimi Belcikali meskektasimin bile bizlere Sinop'taki bir nehri degil, tur biyocesitliligi acisindan onemli bir dereyi bana sormasindan sonra ben ve saygin hocam Tuna Ekim, Ispanya'da gorduk ki,  o dereyi bir Turk olarak biz bilmiyoruz?! Veya Rize'deki bir bitki turunun yerini Israil'li turist ve yerli insaat muteahhiti biliyor, ama envanter projesini yaptiran, yuruten bilmiyor.  Biz cevre sektoru doga koruma mensuplari birakin kentsel alana, sahaya, cografyamiza bile hakim degiliz. Insaat yapip bundan kazanacagiz diye kac yildir masada oturuyoruz, binalarimizdan disariya bir adim atmiyoruz, dogal alanlarimiza gitmiyoruz, oralari yalniz ve ilgisiz biraktik. Bundan en buyuk zarari belki doga degil, guvenlik burokrasisimiz ve Hukumetimiz cekiyor.

Bu sorunu ancak, korunan korunmayan alanlar doga koruma sureci ve teskilatlanmasi aginda bir DNA kalibi gibi dogaya kaziyacagimiz guvenlik kuvvetleri odakli, idari ve izleme doga koruma modeli ile asabiliriz.

6) Siyasi partiletimiz iktidar ve muhalefette asiri uzayan bir sabit konumlanma doneminde haddinden fazla kutuplasmistir.

Bu tuketici ve yikici gerilim biz vatandaslar, devleti ayakta tutan kurumlar, teknokrasi, burokrasi, ozel sektor, ulkemizin ekosistemleri ve dogal kaynaklari daha fazla kaldiramaz. Bu sert ve ice donuk kisir siyasi ortam, iklim degisikligi ile dogru bir sekilde mucadele edebilmemizi de frenliyor, yabanci odaklardan devletimize ideolojik, sinsi saldirilari da besliyor.

Siyasi partilerimizin sahadaki kapasite ve enerjisi ulke sathinda doga korumada istihdam edilmeli. Buna Jandarma Doga Koruma Timleri eklenmeli, arazide teknik pH, cozunmus oksijen, BOI, kus, invertebrat, memeli, nehir omurgasizi gibi parametrelerin ve turlerin olculmesini tabana yayilan siyasi parti teskilatlari ile birlikte onlar yurutmeli.

7) Tarimsal uretimi desteklemeyen, koylerin nufusunu kentlerden koylere geri cekemeyen; klise "paylasim", "katilim", "kolaylastirici", bolucu "indigeneous peoples"  jargonlu sus doga koruma projelerinden destek cekilmeli. Tanitim, reklam, kucuk olcekli anlik egitimler dogayi ve vatani, bekamizi korumaya yeterli olmuyor, en buyuk belamiz olan bu sinsi Asil topugumuz bu emperyalist kuresel sermaye destekli, ulusal hukumet dusmani; gerekli yerse gerekli olcude maden cikarmamiza, enerji uretmemize karsi cikan; kilcallarimiza fena halde nufuz eden sinsi doga ve cevre projeleridir. Bir an once, yasaklara ve mevzuata asiri utopik guveni ve Batinin bize bictigi yapay doga korumaci role guvenmeden, kendi doga, su, nitelikli doga ve kultur turizmi ve enerji stratejimizi gelistirmeli ve Ataturk'un dedigi gibi,  ilelebet payidar kalmak icin uygulamaliyiz.